Davranış bozuklukları, çocuğun ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı, iç çatışmalarını davranışlarına yansıtması sonucu ortaya çıkar. Hırçınlık, sinirlilik, saldırganlık, inatçılık, yalan, çalma, küfür gibi davranışlar davranış bozukluklarına girer.
Bir davranışı sorunlu olarak değerlendirmenin belli ölçüleri vardır.
- Yanlış davranışın sonucunda çocuğun kendisi veya çevresindeki insanlar zarar görüyorlarsa,
- Çocuğun davranışları okul ve sosyal yaşamını olumsuz etkiliyorsa,
- Davranışları her defasında başka olumsuz davranışların, tepkilerin oluşmasını tetikliyorsa,
- Çocuğun sergilediği davranışlar onun sosyal yaşamdan uzak ve yalnız kalmasına neden oluyorsa davranış bozukluğundan söz etmek mümkündür.
Çocuklarda sık görülen uyum ve davranış bozuklukları;
- Altını ıslatma ve dışkı kaçırma
- Kekemelik
- Parmak emme
- Tırnak yeme
- Uyku bozuklukları
- Yeme bozuklukları
- Çalma
- Yalan söyleme
- Aşırı hareketlilik
- Saldırganlık
- Uyurgezerlik
- Aşırı inatçılık
- Bağımlılık
- Fobiler ve korkular
- Mastürbasyon
- Saç yolma
- Tikler
- İçe kapanıklık
- Sürekli baş kaldırma ve kuralları çiğneme
- Okul korkusu
- Okuldan kaçma
Çocukta çalma davranışı
Kendine açıkça ait olmayan bir eşyayı izinsiz olarak alıp ona sahip olma durumuna çalmadenir. Fakat çocuk bu davranışı gerçekleştirirken dönem özelliklerini iyi bilmemiz gerekir. Örneğin iki yaşındaki bir çocukta sahip olma kavramı gelişmediği için, her şeyin kendisinin olduğunu düşünür. Bu nedenle senin, benim, onun kavramlarını ayırt edemez. Bu davranışı çocuk zamanla ayırt etmeye başlar, ancak kendisine ait olmayan şeyleri sahiplenme hissi uzun süre devam edebilir.
Üç, dört yaşına geldiğinde çocuk sahibinden izin almadan herhangi bir şeyin alınmayacağını bilir. İlkokulun 1. ve 2. sınıfa geldiklerinde çocuklar birbirlerinin renkli kalem, silgi vb. okul eşyalarını alırlar. Bu nedenle okul çağlarında görülen ve sık tekrarlayan çalmalar üzerinde önemle durmak gerekir. 10 yaşından sonra sürekli olarak devam ederse bu çocukta ciddi bir duygusal bozukluğun göstergesidir ve profesyonel yardım almak gerekir.
Çocukta yalan söyleme
Yalan söyleme de, çalma gibi bir uyum ve davranış bozukluğudur. Çocuklarda 6-7 yaşlarına kadar görülen abartılı söylemler ve hayallerle ilgili ifadeler gerçeğin tam olarak çarpıtılması anlamına gelen yalanla karıştırılmamalıdır.
Çocuğun yalan söylediği anlaşıldığında, baskıcı ve cezalandırıcı bir tutumdan kaçınmalı, sakin kalarak bu davranışı yapmasına neden olan sebepleri konuşmalıdır. Aileler, çocuklarını korkutan ve kaygılandıran durumları iyi gözlemleyerek ve daha bilinçli davranarak çocuklarını yalan söyleme davranışından uzak tutabilirler.
Çocukta saldırganlık davranışı
Saldırganlık doğuştan var olduğu kabul edilen bir dürtüdür. Çocuğun bulunduğu ailede ve çevresinde saldırgan davranışlar görmesi ya da çocuğa karşı saldırgan tutum sergilenmesi, çocukta saldırganlığın oluşmasına ya da güçlenmesine sebep olabilir.
Anne baba kesinlikle çocuğa saldırganlık örneği oluşturmamalı, iyi birer model olmalıdır. Dayak yiyen çocuk saldırgan olur.
Çocuğun gösterdiği saldırgan davranışlara anlayış gösterilmemeli ve bu şekilde isteklerinin yerine getirilemeyeceği anlatılmalıdır.
