Günümüzde kullanılan teknolojik ürünler, hayatımızı kolaylaştıran ve bir o kadar da insan hayatının ayrılmaz bir parçası haline gelmiş araçlardır. Geçmişte oyunlar sıklıkla kapalı olmayan (oyun parkı, sokaklar vb.) mekanlarda arkadaşlarla etkileşim halinde gerçekleşirken, bilgisayar ve internetin yaygın kullanımı ile birlikte çocuklar, dışarıda oyun oynamak yerine bilgisayar oyunları ile zaman geçirmeyi tercih etmeye başlamışlardır. “Çocuklarımız bilgisayarda nasıl zaman geçiriyor/ ne oynuyor”? Kontrol kimin elinde?
Son zamanlarda bilgisayarı olan aileler çocuklarını bilgisayarın başından kaldıramamaktan, olmayanlar ise çocuklarının eve bilgisayar alma yönündeki ısrarlarından yakınıyorlar. Bununla birlikte şiddet içeren oyunların giderek artması, aileleri bu oyunların olumsuz etkileri üzerine de düşünmek zorunda bırakıyor. Bilindiği gibi oyun oynamak çocuklar için bir lüks değil, ihtiyaçtır. Bununla beraber çocuğa doğru bir eğitim verilmesi açısından ailelerin oyuna ayrılacak süre ve oyunun içeriği konusunda dikkatli olması ve bilinçli hareket etmesi çok önemlidir.
Bilgisayar Oyunları Ve Popüler Kimlik İlişkisi
Günümüzde iyice yayılan bir akım, kitle iletişim araçları vasıtasıyla popüler kimliklerin oluşturulması ve bu kimliklerin bilgisayar oyunlarıyla desteklenmesi yoluyla çocuklara benimsetilmeye çalışılmasıdır. Çocukların popüler kimliklerle özdeşim kurması sağlanarak o kimliklerin üzerinden tüketim arttırılmaya çalışılmaktadır. Buna karşı çocukları küçük yaştan itibaren bilinçlendirmek gerekir. Aileler çocuklara bu kimliklerin kasıtlı olarak ortaya çıkarıldığını anlattıkları takdirde çocuk eleştirel düşünme becerisi kazanır.
Bilgisayar Oyunlarının Olumlu Etkileri
Bilgisayar oyunlarının sürekli olumsuz etkilerine vurgu yapmak yerine çocuğa teknolojik aletleri doğru kullanmayı öğretmek gerekir. Yapılan araştırmalar bilgisayar oyunlarının çocukların zihinsel gelişimi üzerine olumlu etkilerinin de olduğunu gösteriyor. Ayrıca son zamanlarda psikolojik destekli eğitim merkezlerinde sıklıkla karşılaşılan “Bilgisayarlı eğitim modülleri” dikkat dağınıklığı çeken, okuldaki başarısı düşük olan çocuklara kavrama, algılama, akıl yürütme, görsel beceri gibi yetenekler kazandırmakta oldukça faydalıdır. Özellikle hiperaktif çocukların acelecilik ve sabırsızlık gibi belirgin özelliklerini törpülemek, onlara katlanmayı, yılmamayı öğretmek için bu tür oyunlar kullanılmaktadır.
- Bilgisayar oyunları oynayan çocukların problem çözme becerisi gelişir, ekip çalışmasını öğrenir ve algısı daha açık olur.
- Bilgisayar oyunları çocukların kısa süreli hafızanın gelişmesine yardımcı olur. Bilgisayar oyunları oynamak, daha hızlı ve doğru kararlar almalarını gerektirir, böylece karar verme becerileri geliş
- İnteraktif bilgisayar oyunları, yarıştığı rakipleri arasında en iyisi olmak için çocuğu pratik yapmaya daha çok zorlar. Oyun oynamak, oyun stratejileri tasarlamak ve kazanmak, çocuğa başarı duygusu kazandırır ve güvenini artırır.
- Bilgisayar oyunu oynayan çocuklar odaklılık, hız, çoklu görev, vizyon ve doğruluk içeren testlerde, diğerlerine ve oyun oynamayanlara göre daha iyi performans gösterdikleri yapılan araştırmalarca da desteklenmektedir. Buna göre, bilgisayar oyunları oynamak, çocuklara daha çok konsantre olmayı, plan yapmayı, amaca ulaşmak için farklı stratejiler tasarlamayı ve karışık durumlarla nasıl baş edebileceklerini öğ
- Bilgisayar oyunları oynamak, algısal ve bilişsel yeteneklerin ve motor becerilerinin gelişmesine yardımcı olur.
- Bu sanal dünya, eğitimin geleceği olarak, öğrencilere rekabetçi dünyada öğrenmek ve başarılı olmak için interaktif bir yol sunmaktadır.
Bilgisayar Oyunlarının Olumsuz Etkileri
Ne yazık ki bilgisayar oyunlarının çocukların fiziksel sağlığı üzerinde negatif etkileri de mevcuttur. Saatlerce oturan edilgen bir şekilde ekrana bakan bir çocukta;
- Obezite,
- Uyku rahatsızlıkları,
- Baş ağrıları,
- Kuru gözler,
- Karpal tünel sendromu (el bileği rahatsızlığı),
- Kas hastalıkları ve aynı zamanda iskelet düzensizlikleri gibi sağlık problemleri gözlemlenebilir. Sağlık üzerindeki diğer etkiler, kalp hızında artış ve yüksek kan basıncı olarak sayılabilir.
- Çeşitli araştırmalar, şiddet içeren bilgisayar oyunları ile agresif davranışlar arasında bir ilişki olduğunu göstermiş İçinde çokça ateş etme ve öldürme eylemi bulunan oyunlara düşkünlük, çocuklarda öfke kontrolünü sağlayamama ve agresif davranışların artmasını tetiklemektedir.
- Bilgisayar oyunları oynayan ve kazanan çocuğun morali de artmaktadır. Calgary Üniversitesi’nin şiddet içeren bilgisayar oyunları oynayan 9-15 yaş arası çocuklar üzerinde yaptığı online ankete göre, bu oyunlar zorbalık, küfür etme, akranlara veya kardeşlere dayak atma gibi eğilimlerin artmasına neden olmaktadır.
- Zamanının çoğunu video oyunu oynayarak geçiren ve derslerini aksatan çocukların, zayıf bir akademik performans gösterdikleri, okulu kırdıkları, hatta okulu bıraktıkları gözlemlenmiş
Bilgisayar Başında Geçirilen Zaman!
Çocukların oyun oynamalarının onlar için doğal bir ihtiyaç olduğunu ve bilgisayar aracığıyla da çocuklara bazı şeylerin öğretilebileceğini ifade ettim. Ancak bir “çocuğun bütün gününü bilgisayarda oyun oynayarak” “geçirmesinin de doğru olmadığı açıktır. Uzmanların çocukların bilgisayar başında geçirecekleri sürenin günde en fazla iki saat olduğuna dikkat çekiyorlar.
Ailelerin Yaklaşımı Nasıl Olmalıdır?
Bir çocuğa “Bilgisayar oyunu oynama” demek hiçbir zaman gerçekçi olmaz. İnsanlarda yasaklanan şeylere karşı merak ve öğrenme içgüdüsü uyanır. Bu nedenle yasaklamak çözüm değildir. Yasaklamak yerine çocuğa bilgisayarı doğru kullanmayı öğretmek ve onu farklı alanlarla, hobilerle tanıştırmak gerekir.
Uzun bir süre bilgisayar istedikten amacına ulaşan çocuğun ilk günlerde bunun keyfini çıkarmasına izin verilmelidir. Ondan sonra aile içi oturum yapılmalı ve çocuğa bilgisayar kullanma kültürü anlatılmalıdır.
Ancak her konuda olduğu gibi bilgisayarla da ilgili bazı kurallarımızın olması gerekir. Aileler bilgisayarla ilgili koydukları kurallara çocuklarının ne kadar uyduğunu takip etmelidirler. Aileler uygulamayacakları kuralları koymamalı, koydukları kuralın da arkasında durmalıdırlar.
Çocuk böylece bilgisayarla oynamanın, televizyon seyretmenin yöntemini öğrenmiş olur. Çocukta görev bilgisi, sorumluluk duygusu oluştuktan sonra gerisi kolay olacaktır. Sorumluluk bilincine eren çocuk gereğinden fazla oyun oynarsa zaten kendisini huzursuz hisseder.
Anne babalar çocuğun gerek bilgisayar gerekse televizyon aracılığıyla maruz kaldığı mesajları takip edip gerektiğinde uyarılarda bulunmalı, çocuğa eleştirel düşünme yeteneği kazandırmalıdırlar.
Doğru yöntemler kullanıldığı takdirde bilgisayar oyunları zaman yönetimi, mesajları doğru algılama, eleştirel düşünme, görsel becerinin artışı, zihinsel kapasiteyi yükseltme, stres altında soğukkanlı kalabilme becerisi gibi özelliklerin kazandırılmasına aracı olabilir. Bilgisayar oyunlarını zararlı deyip yasaklamak yerine doğru kullanmayı öğretmemiz gerekir.
