Çocuklarda Arkadaş Edinememe Sorunu
Okulda ya da arkadaş ortamında dışlanma problemi yaşayan çocuklar iki farklı nedenle bunu yaşıyor olabilirler.
Bu nedenlerden ilki çocuğun bencil bir karaktere sahip olmasıdır. Özellikle tek çocuk olan kişilerde paylaşmak istememe ve tüm ilginin yalnızca kendisi üzerinde olmasını isteme gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
İkinci bir neden ise çocuğun içine kapanık bir karaktere sahip olmasıdır. Bu tip çocuklar bulundukları arkadaş ortamında çekingen ve utangaç davranabilmektedirler. Bu durum özgüven eksikliğinden de ortaya çıkmış olabilmektedir. Çocuğun arkadaş edinememesi anne – babası için oldukça can sıkıcı bir durum haline gelebilmektedir.
Çocuktaki duygu değişimi ise arkadaş edinememe probleminin temelinde bulunan sebeplere göre değişiklik gösterir. Ancak bu durumun çocukta psikolojik etkiler yaratabileceği de bir gerçektir. Özellikle depresyon, eğitim sürecindeki aksaklıklar ve davranış – gelişim bozuklukları ortaya çıkabilmektedir.
Çocuklar Nasıl Arkadaş Edinebilir?
Bir çocuğun bir ortamda arkadaş edinebilmesi için öncelikle sosyal yeteneklerinin geliştirilmiş olması gerekmektedir. İnsanlarla kurduğu iletişimde aksaklık, eksiklik ya da problemler olan çocuğun arkadaş edinmede de sorunlar yaşayabileceği bir gerçektir. Çocuk karşısındaki kişiyle iletişim eksiği olmadan anlaşmayı öğrenmiş olmalıdır. Bununla birlikte çocuktaki paylaşımcı duygu da oldukça önemlidir. Kimi çocuklar paylaşım konusunda biraz geride kalabilmektedir. Bu özellik bir arada oyun oynama, eğlenceli vakit geçirme aktivitelerini beraberinde getirir.
Çocuğun ben merkezcil olmaması ve oyun ya da iletişim esnasında kendisine gelecek olan sırayı saygıyla beklemeyi öğrenmiş olması önemli bir konudur. Aksi takdirde karşısındaki kişiyle iletişim problemi yaşaması doğal olacaktır. Bu anlayışın ve eğitimin benimsenebilmesi için çocuğun zamana ihtiyacı vardır. Bu da ortalama olarak çocuğun 2 – 3 yaşında olmasını gerektirir. Bu yaşlardaki çocuklar karşısındakiyle iletişime geçmeye adım atmış olurlar ve oyun oynarken iletişim kurmayı öğrenmiş olurlar.
Çocuğun karşısındakiyle oyun oynamaya başladığı ve artık iletişim kurabildiği bu dönemde kreşe başlaması da uygun görülür. Çünkü sosyal ortamla erken tanışan çocuklar paylaşmayı da daha kolay öğrenebilirler.
Özellikle kardeşi olmayan çocuklar için ilgi merkezi olma isteği, herhangi bir şeyi paylaşmama gibi durumlar büyük oranda azaltılır. Küçük yaşta arkadaş edinmeyi öğrenen ve sorunlarla başa çıkabilen çocuklar ilerleyen yaşlarında daha kolay iletişim kurma becerisini de edinmiş olacaklardır.
Ancak unutulmamalıdır ki arkadaş edinme durumu çocuğun karakteriyle ilgili bir durum da olabilir. Yani bazı insanlar iç dünyalarını karşısındaki insana rahatlıkla açamaz ya da açmamayı tercih ederi. Bu o kişinin karakterinde var olan bir özellikle çocuk için de aynı durum söz konusudur.
O yüzden davranış bozukluğu sergilemeyen bir çocuğun sürekli insanlarla ve diğer çocuklarla iletişim halinde olmasını beklemek haksızlık olur. Burada önemli olan nokta çocuğun yeri geldiği zaman kendini doğru ifade edebilmeyi öğrenmiş olmasıdır. Çocuğu istemediği bir şeye zorlamak, arkadaş ortamında çok aktif olmasını beklemek doğru bir davranış değildir. Bu durum ancak çocuk davranış bozukluğu sergilediği zaman dikkate alınmalıdır.
Aksi halde sürekli çocuğun üstüne gitmek, bir baskı uygulamak özgüvenin kırılmasına neden olacak bir durumdur. Sosyal bir ortama girildiğinde ilk dakikalarda etrafındakilerle kaynaşabilen çocukların varlığı ne kadar normalse, çevresindekilerle iletişim kurmak için kısa bir zamana ihtiyacı olan çocukların varlığı da normaldir.
Bu süre içerisinde çocuk etrafındakileri incelemeli ve kendi değerlerini olgunlaştırabilmelidir. İletişim kurmak istemediği kişilerden uzak durmak istemesi onun en büyük hakkıdır. Yalnızca belli kişilerle iletişim kurmayı reddeden çocuğun bu insanlardan uzak durmak istemesindeki temel nedeni araştırmak gerekir.
Bunun için de karşısındaki kişilerin davranışlarını ve konuşmalarını incelemek doğru olacaktır. Eğer çocuk hiçbir ortamda kimseyle iletişim kurmayı istemiyorsa bu durumda uzmana başvurmak önemlidir.
